Toen we afgelopen zaterdag tijdens het tweede wandel event bij Gemaal Reinier Blok aan de Breekade in Krimpen a/d IJssel aankwamen, bleek dat Lisette en Michel een mini-college over de functie van hun historische gemaal in het waterbeheer in de Krimpenerwaard hadden voorbereid. Dat was wel een hele snelle deep dive, daarom heeft Rachelle Lisette gevraagd om de uitleg na te zenden. Enjoy the dive!
Wat is gemaal reinier blok?
Dit bijzondere gebouw is Gemaal Reinier Blok, een stoomgemaal langs de Hollandse IJssel dat in 1868 werd gebouwd om in aanvulling op de windmolens water uit de achterliggende polders naar de Hollandse IJssel te pompen. In 1878 werd de capaciteit uitgebreid en waren de windmolens niet langer nodig. In 1911 werd de stoomaandrijving vervangen door een dieselmotor, en later door een elektromotor.
Inmiddels is Gemaal Reinier Blok een rijksmonument en wordt het bewoond door Michel en Lisette die het prachtig gerenoveerd hebben. In hun industriële pand zijn de oude pompen en stoomketels nog steeds te bewonderen!
Ook hebben zij er een winkel met streekproducten en zijn ze een afhaalpunt voor Rechtstreex. Dat is een bedrijf dat een korte voedselketen realiseert tussen de boeren in onze regio en consumenten. Bij Rechtstreex doe je online boodschappen bij de boer en twee dagen later heb je de super verse lokale en duurzame producten in huis. Thuisbezorgd of afgehaald bij een afhaalpunt zoals Rechtstreex Gemaal Reinier Blok.
de gevel van gemaal reinier blok.
een blik op de krimpenerwaard, je ziet gemaal reinier blok links in het midden bij het icoontje van een winkelwagentje.
Wat was de functie van gemaal reinier blok?
Via Gemaal Reinier Blok waterden de polders Schuwacht en Den Hoek af op de Hollandsche IJssel. Wonderlijk genoeg liggen deze polders tegen de Lekdijk aan, dus aan de zuidkant van de Krimpenerwaard. De reden de polders in de gehele Krimpenerwaard op de Hollandsche IJssel afwateren is omdat daar het waterpeil lager is dan in de Lek. Dit komt omdat de Hollandse IJssel al in de 13e eeuw is afgedamd bij Het Klaphek, ten zuiden van IJsselstein. Daarvoor was het een zijarm van de Lek. Deze afdamming vond plaats juist omdat er afwateringsmogelijkheden nodig waren voor de benedenstroomse polders.
In de Romeinse tijd lag de Krimpenerwaard boven zeeniveau. Het was een gebied zoals de Biesbosch nu is, met bomen, kreken, biezen & wilgen.
Hieronder zie je per eeuw een tekening van Michel van Gemaal Reinier Blok met eronder een korte omschrijving van de situatie.
12e eeuw: De krimpenerwaard ligt nog altijd boven zeeniveau, maar is wel aan het zakken. Er wordt een begin gemaakt met de aanleg van dijken & het ontginnen van land om het bruikbaar te maken voor de landbouw. Het droge land is geschikt voor de teelt van granen, kolen en hop.
13e eeuw: Het land van de krimpenerwaard bleef zakken. Het noordelijke gedeelte van de polders schuwacht en Den Hoek werd minder geschikt voor akkerbouw, dit werd hooiland. In het zuidelijke gedeelte aan de kant van lekkerkerk werd nog wel graan geteeld. In 1285 werd de dam bij het klaphek aangelegd, die het verloop van de rivieren grondig wijzigde. Het land bleef verder zakken.
14e eeuw: Omdat het land bleef zakken kwamen er spuisluizen, waar nog restanten van te vinden zijn onder gemaal reinier blok. Deze sluis heette de ‘westelijke spuisluis’. het land werd natter.
15e eeuw: Er kwamen molens op de plek van het huidige gemaal om het water naar de hollandsche ijssel te pompen, ook werd de lekkerkerkse boezem aangelegd om water van het land op te vangen. Na de Sint Elizabethsvloed van 1421 werd in 1422 het waterschap opgericht om het waterbeheer beter te kunnen coördineren.
19e eeuw: Het land van de krimpenerwaard bleef verder zakken. In 1868 werd het eerste gemaal Reinier Blok, genoemd naar de burgermeester van Lekkerkerk, gebouwd. In 1878 het uiteindelijke gemaal en in dat jaar stopte men ook met het gebruik van de windmolens voor het wegpompen van het water.
Geef een reactie